بوستر و مستر ترمز چیست و چگونه کار می‌کند؟
بوستر ترمز، که به نام بوستر خلاء نیز شناخته می‌شود، یکی از اجزای حیاتی سیستم ترمز در خودروهای مجهز به ترمز هیدرولیک است. وظیفه اصلی این قطعه، تقویت نیروی وارد شده از سوی راننده به پدال ترمز است. به کمک این قطعه، نیازی نیست که راننده برای متوقف کردن خودرو فشار زیادی به پدال وارد کند، زیرا بوستر نیروی وارد شده را چندین برابر کرده و به سیلندر اصلی ترمز منتقل می‌کند. این قطعه معمولاً در زیر کاپوت، پشت موتور و در سمت راننده قرار دارد.
نحوه عملکرد بوستر ترمز
عملکرد بوستر ترمز بر پایه ایجاد اختلاف فشار میان دو محفظه داخلی آن است. این اختلاف فشار با استفاده از خلاء ایجاد شده توسط موتور بنزینی یا پمپ خلاء (در خودروهای دیزلی) و فشار هوای محیط ایجاد می‌شود. مراحل عملکرد به شرح زیر است:
ایجاد خلاء: خلاء توسط موتور یا پمپ خلاء در محفظه ثابت بوستر ذخیره می‌شود. سوپاپ یک‌طرفه بوستر، از ورود هوا به محفظه جلوگیری می‌کند.
فشردن پدال ترمز: با فشردن پدال، میله رابط سوپاپ هوا را باز می‌کند. این امر باعث ورود هوا به محفظه متغیر بوستر می‌شود.
ایجاد اختلاف فشار: در محفظه ثابت خلاء وجود دارد، اما در محفظه متغیر هوا وارد شده است. اختلاف فشار ایجاد شده، دیافراگم را به حرکت در می‌آورد.
تقویت نیرو: دیافراگم، نیروی وارده از پدال را تقویت کرده و از طریق میله رابط به پیستون سیلندر اصلی منتقل می‌کند. این نیرو به روغن ترمز فشار وارد کرده و سیستم ترمز فعال می‌شود.
بازگشت به حالت اولیه: با رها کردن پدال، فنر بوستر، دیافراگم و اجزای داخلی را به وضعیت اولیه بازمی‌گرداند و محفظه‌ها به خلاء بازمی‌گردند.
اجزای بوستر ترمز
- بدنه فلزی: دارای دو محفظه فشار ثابت و فشار متغیر.
- دیافراگم: بخش لاستیکی که دو محفظه را جدا می‌کند و انتقال نیرو را ممکن می‌سازد.
- سوپاپ یک‌طرفه: از ورود هوا به محفظه خلاء جلوگیری می‌کند.
- سوپاپ هوشمند: تنظیم‌کننده جریان هوا و خلاء بین محفظه‌ها.
- فنر بازگشت: دیافراگم و اجزای داخلی را پس از ترمزگیری به حالت اولیه بازمی‌گرداند.
- میله رابط: نیروی پدال را به سیلندر اصلی ترمز منتقل می‌کند.
دلایل خرابی بوستر ترمز
خرابی بوستر می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که در ادامه توضیح داده شده‌اند:
- نشتی خلاء
اگر شیلنگ خلاء یا سوپاپ یک‌طرفه دچار ترک یا نشتی شود، خلاء مورد نیاز برای عملکرد بوستر تأمین نخواهد شد. این مشکل معمولاً باعث سفت شدن پدال ترمز می‌شود.
- خرابی دیافراگم
دیافراگم بوستر به دلیل فشار مداوم و طولانی ممکن است ترک بردارد یا سوراخ شود. این خرابی باعث نشت هوا بین محفظه‌ها شده و عملکرد بوستر را مختل می‌کند.
- خرابی سوپاپ‌ها
سوپاپ هوشمند یا سوپاپ یک‌طرفه اگر دچار خرابی شوند، ممکن است جریان هوا و خلاء به درستی تنظیم نشود. این امر باعث کاهش قدرت ترمزگیری می‌شود.
- آلودگی یا رسوب در بوستر
ورود گرد و غبار یا رطوبت به داخل بوستر می‌تواند عملکرد اجزای داخلی مانند سوپاپ‌ها و دیافراگم را تحت تأثیر قرار دهد و کارایی بوستر را کاهش دهد.
- پاره شدن شیلنگ خلاء
شیلنگ متصل به منیفولد یا پمپ خلاء ممکن است به دلیل فرسایش یا ضربه پاره شود. این مشکل معمولاً منجر به کاهش خلاء و عملکرد نامناسب بوستر می‌شود.
- مشکلات موتور یا پمپ خلاء
در خودروهای دیزلی، خرابی پمپ خلاء می‌تواند باعث عدم تأمین خلاء مورد نیاز بوستر شود. همچنین در خودروهای بنزینی، مشکلات موتور می‌تواند منبع خلاء را مختل کند.
علائم خرابی بوستر ترمز
خرابی بوستر ترمز می‌تواند با علائم زیر همراه باشد:
- سفت شدن پدال ترمز: فشار دادن پدال سخت‌تر از حالت عادی است و نیاز به نیروی بیشتری دارد.
- بالا بودن غیرعادی پدال: پدال ترمز بالاتر از حد معمول قرار می‌گیرد، که فشردن آن دشوارتر است.
- افزایش فاصله توقف خودرو: ترمزگیری به زمان و مسافت بیشتری نیاز پیدا می‌کند.
- صدای خش‌خش یا نشت هوا: هنگام ترمزگیری، صدایی مانند نشتی هوا از بوستر شنیده می‌شود.
- خاموش شدن موتور: اگر دیافراگم بوستر نشتی داشته باشد، ممکن است هوا وارد موتور شده و باعث اختلال در عملکرد آن شود.
- کاهش قدرت ترمزگیری: سیستم ترمز نیروی کافی برای متوقف کردن خودرو را تولید نمی‌کند.
انواع بوستر ترمز
بوستر مستقیم: نیروی پای راننده مستقیماً از پدال به بوستر منتقل می‌شود.
بوستر غیرمستقیم: نیروی وارده از پدال ابتدا به پمپ ترمز منتقل شده و سپس از طریق روغن ترمز به بوستر ارسال می‌شود.
بوستر دو پیستونه یا چند محفظه: در خودروهای پیشرفته استفاده می‌شود و فشار بیشتری ایجاد می‌کند.
نحوه تست سلامت بوستر ترمز
برای بررسی عملکرد بوستر، مراحل زیر را انجام دهید:
در حالی که خودرو خاموش است، پدال ترمز را چند بار فشار دهید تا سفت شود.
پدال را نگه داشته و خودرو را روشن کنید. اگر پدال کمی پایین رفت، بوستر سالم است.
اگر پدال سفت باقی ماند یا هیچ تغییری نکرد، بوستر دچار خرابی است.
راهکارهای پیشگیری از خرابی بوستر ترمز
- بازدید منظم: وضعیت شیلنگ خلاء و اتصالات بوستر را بررسی کنید.
- تعویض قطعات فرسوده: اگر شیلنگ، سوپاپ یا دیافراگم فرسوده شده‌اند، به موقع تعویض کنید.
- سرویس دوره‌ای: سیستم ترمز را به صورت دوره‌ای توسط مکانیک متخصص بررسی کنید.
- جلوگیری از نفوذ آلودگی: اطمینان حاصل کنید که گرد و غبار یا آب به داخل بوستر وارد نشود.
مستر سیلندر چیست؟
مستر سیلندر (سیلندر اصلی) یکی از اجزای کلیدی سیستم هیدرولیک در خودرو است که وظیفه تبدیل نیروی مکانیکی اعمال‌شده از سوی پای راننده به فشار هیدرولیک را بر عهده دارد. این قطعه نیروی وارد شده از پدال ترمز یا کلاچ را به مایع هیدرولیکی منتقل کرده و از طریق آن، اجزای دیگر سیستم مانند سیلندرهای جانبی یا اسلیو را فعال می‌کند.
عملکرد مستر سیلندر
ایجاد فشار هیدرولیک: وقتی راننده پدال ترمز یا کلاچ را فشار می‌دهد، این نیرو به پیستون‌های داخل مستر سیلندر منتقل می‌شود.
فشرده‌سازی مایع هیدرولیکی: حرکت پیستون‌ها، مایع هیدرولیکی را تحت فشار قرار می‌دهد و این فشار از طریق لوله‌ها به سیلندرهای جانبی (مانند سیلندرهای ترمز چرخ) منتقل می‌شود.
انتقال نیرو: فشار ایجادشده در مایع هیدرولیک به اجزای دیگر سیستم انتقال می‌یابد و باعث حرکت بخش‌های مکانیکی مانند کفشک‌های ترمز یا دیسک کلاچ می‌شود.
کاربرد مستر سیلندر در خودرو
سیستم ترمز: مستر سیلندر، با ایجاد فشار لازم، نیروی ترمز را به سیلندرهای ترمز چرخ منتقل می‌کند. این قطعه تضمین می‌کند که ترمز به‌طور یکنواخت و با نیروی کافی عمل کند.
سیستم کلاچ: در سیستم کلاچ هیدرولیک، مستر سیلندر نیروی وارده به پدال کلاچ را به سیلندر جانبی کلاچ منتقل می‌کند تا دیسک کلاچ از فلایویل جدا شود.
اجزای مستر سیلندر
بدنه مستر سیلندر: ساختاری استوانه‌ای که محل قرارگیری پیستون‌ها و سیال هیدرولیکی است.
پیستون‌ها: قطعات متحرکی که نیروی مکانیکی را به مایع هیدرولیک منتقل می‌کنند.
مخزن مایع هیدرولیک: محفظه‌ای که مایع هیدرولیک را ذخیره و به مستر سیلندر تأمین می‌کند.
فنر بازگشت:پیستون‌ها را پس از آزاد شدن پدال، به موقعیت اولیه بازمی‌گرداند.
واشرها و اورینگ‌ها: برای جلوگیری از نشت مایع هیدرولیک به کار می‌روند.
دلایل خرابی مستر سیلندر
نشت مایع هیدرولیک: یکی از رایج‌ترین مشکلات مستر سیلندر، نشت مایع از واشرها یا اورینگ‌های آن است. این مشکل باعث کاهش فشار هیدرولیکی و عملکرد ضعیف ترمز یا کلاچ می‌شود.
خرابی واشرها: واشرها و اورینگ‌ها ممکن است به دلیل فرسودگی یا عدم روانکاری مناسب آسیب ببینند.
هوا در سیستم هیدرولیک: ورود هوا به داخل سیستم هیدرولیک باعث کاهش یا قطع فشار در مستر سیلندر می‌شود.
خرابی فنر بازگشت: اگر فنر بازگشت پیستون آسیب ببیند، ممکن است پیستون‌ها به موقعیت اولیه بازنگردند و سیستم عملکرد مناسبی نداشته باشد.
آلودگی مایع هیدرولیک: ورود گرد و غبار یا ذرات خارجی به مایع هیدرولیک می‌تواند باعث آسیب به اجزای داخلی مستر سیلندر شود.
علائم خرابی مستر سیلندر
- پایین رفتن مداوم پدال: پدال ترمز یا کلاچ بدون ایجاد فشار کافی به سمت پایین حرکت می‌کند.
- کاهش قدرت ترمزگیری: خودرو نیاز به نیروی بیشتری برای توقف پیدا می‌کند یا ترمز به‌درستی عمل نمی‌کند.
- نشت مایع هیدرولیک: وجود مایع در اطراف مستر سیلندر یا روی سطح زیر خودرو.
- نرمی غیرطبیعی پدال: پدال بدون ایجاد فشار مناسب به‌راحتی پایین می‌رود.
- عدم بازگشت پدال به وضعیت اولیه: پدال پس از رها شدن به حالت اولیه برنمی‌گردد.
راه‌های پیشگیری از خرابی مستر سیلندر
سرویس دوره‌ای: بررسی وضعیت مایع هیدرولیک و تعویض آن در زمان‌های مشخص.
جلوگیری از ورود هوا به سیستم: هواگیری مناسب سیستم هیدرولیک هنگام تعمیر یا تعویض اجزا.
تعویض به‌موقع قطعات فرسوده: واشرها و اورینگ‌ها باید به‌موقع تعویض شوند تا از نشت مایع جلوگیری شود.
استفاده از مایع هیدرولیک باکیفیت: مایع هیدرولیک باکیفیت، عمر اجزای داخلی مستر سیلندر را افزایش می‌دهد.
چیناپ مرجع تخصصی لوازم یدکی خودروهای چینی
