همه چیز در باره‌ی ریپ زدن موتور
وقتی موتور خودرو «ریپ می‌زند»، به معنای وجود مشکلی در روند احتراق، انتقال سوخت یا عملکرد اجزای کلیدی موتور است. در این متن با زبان ساده و به شیوه‌ای جامع به بررسی دلایل احتمالی ریپ زدن موتور و راه‌حل‌های رفع آن می‌پردازیم تا درک بهتری از علل این مشکل داشته باشید.
ریپ زدن موتور در همه شرایط: بررسی اولیه
وقتی به‌طور مداوم موتور ریپ می‌زند، معمولاً نشانه‌هایی وجود دارد که مسیر خروج دود، مدار جرقه یا سیستم سوخت‌رسانی با مشکل مواجه شده‌اند:
- مسدود بودن مسیر خروج دود: اگر دود حاصل از احتراق نتواند به‌خوبی از سیستم اگزوز خارج شود، فشار ناشی از احتراق در داخل سیلندر افزایش یافته و باعث ریپ زدن موتور می‌شود. توجه داشته باشید که در صورت کاملاً مسدود بودن مسیر خروج دود، موتور ممکن است اصلاً روشن نشود و به حالت «خفه» درآید.
- مشکلات مدار جرقه: عدم عملکرد صحیح اجزای مدار جرقه، از جمله چکش برق، می‌تواند منجر به ایجاد جرقه‌های نامناسب یا ناپایدار شود. بنابراین، لازم است مدار جرقه به دقت بررسی و از پاک بودن و سالم بودن تمام اتصالات اطمینان حاصل شود.
- خرابی یا کثیف بودن شمع‌ها: شمع‌های خراب یا کثیف باعث احتراق ناقص می‌شوند. در چنین مواردی می‌توان ابتدا شمع‌ها را با استفاده از شوینده‌های مناسب تمیز کرد، پلاتین را تنظیم نمود و در صورت عدم بهبود، آن‌ها را تعویض کرد.
- مشکلات سوخت‌رسانی: اگر مخزن بنزین یا لوله‌های سوخت گرفتگی داشته باشند یا بنزین با آب یا مواد آلوده مخلوط شده باشد، سوخت به‌موقع و به اندازه کافی به موتور نمی‌رسد. در این صورت توصیه می‌شود مخزن بنزین کاملاً تخلیه و تمیز شده و بنزین خالص جایگزین شود.
موتور ضربه‌زن و روان کار نبودن عملکرد
اگر در حین رانندگی موتور علاوه بر ریپ زدن، ضربه‌هایی نیز حس می‌شود یا عملکرد موتور روان نیست، باید به موارد زیر توجه کرد:
- آلودگی محفظه‌های احتراق: جرم و دوده تجمعی در محفظه‌های احتراق می‌تواند روند احتراق را مختل کند. باز کردن موتور و تمیزکاری دقیق این بخش‌ها می‌تواند عملکرد را بهبود بخشد.
- بالا بودن دمای موتور: اگر موتور دچار گرمای بیش از حد شود، سیستم خنک‌کننده به درستی کار نخواهد کرد. بررسی سطح مایع خنک‌کننده، ترمزهای داخلی و عملکرد رادیاتور از الزامات است.
- داغ شدن شمع‌ها: اگر شمع خودرو که به درستی تنظیم نباشند یا دارای پلاتین‌های داغ شده باشند، باعث ایجاد ریپ زدن و احتراق نامنظم می‌شوند. تنظیم دهانه پلاتین یا تعویض شمع‌های مناسب می‌تواند این مشکل را برطرف کند.
- تنظیم نادرست آوانس (وقتی موتور شروع به کار می‌کند): اگر مقدار آوانس (زمان جرقه زدن) بیشتر از استاندارد باشد، ممکن است سبب احتراق زودهنگام یا دیرهنگام شود. تنظیم آوانس طبق مشخصات کارخانه‌ای در کاتالوگ خودرو ضروری است.
- اختلال در عملکرد آوانس اتوماتیک یا فنرهای گریز از مرکز: اگر قطعات مرتبط با آوانس اتوماتیک دچار خرابی شوند، ممکن است سیستم جرقه به درستی کار نکند. در این شرایط بررسی و در صورت لزوم تعویض قطعات معیوب می‌تواند به رفع مشکل کمک کند.
ریپ زدن موتور در سرعت‌های بالا
در شرایطی که خودرو در سرعت بالا دچار ریپ زدن می‌شود، اغلب علل مربوط به اجزای رگولاسیون موتور و سیستم جرقه هستند:
- سوختگی یا کثیف شدن پلاتین شمع: پلاتین‌های سوخته یا دچار آلودگی، مانع از ایجاد جرقه صحیح می‌شوند. تمیز کردن با برس‌های مناسب یا تعویض شمع در صورت سوختگی شدید توصیه می‌شود.
- تنظیم نشدن فاصله دهانه پلاتین: فاصله نادرست بین دهانه پلاتین می‌تواند باعث عدم انتقال صحیح جرقه و در نتیجه ریپ زدن موتور شود. با استفاده از فیلر مناسب، فاصله دهانه پلاتین تنظیم گردد.
- اتصال ضعیف و کثیف وایرها: وایرهای شمع که اتصال محکمی ندارند یا در سر آن‌ها آلودگی وجود دارد، باید با دقت باز و تمیز شده و سپس به‌طور محکم وصل گردند. همچنین، اتصالات داخلی سیستم جرقه از اهمیت بالایی برخوردارند.
خروج آب از اگزوز در حین کارکرد موتور
اگر در هنگام فعالیت موتور، در حالی که دمای موتور در حد استاندارد است، آب از اگزوز خارج می‌شود، احتمالاً مشکل از اجزای سیستم خنک‌کننده یا سرسیلندر ناشی می‌شود:
- ترک خوردن سرسیلندر: ترک در سرسیلندر می‌تواند باعث ورود آب سیستم خنک‌کننده به داخل محفظه‌های احتراق شده و از اگزوز خارج شود.
- خرابی واشر سرسیلندر: واشر سرسیلندر که وظیفه آب‌بندی صحیح بین سرسیلندر و بلوک موتور را دارد، در صورت سوخته شدن یا آسیب دیدن باید با دقت تمیز و در صورت لزوم تعویض شود. استفاده از چسب مخصوص در کنار تعویض واشر نو توصیه می‌شود.
خاموش شدن موتور در دور آرام
خاموش شدن موتور در دورهای پایین می‌تواند از علل مختلفی ناشی شود:
- نشتی در لوله‌های مکش: وجود نشتی در منیفولد یا لوله‌های مکش می‌تواند باعث کاهش دبی هوا و سوخت وارد شاسی موتور شده و در نتیجه خاموشی موتور شود. بررسی دقیق اتصالات و اطمینان از عدم وجود نشتی ضروری است.
- تنظیم نادرست پیچ گاز: پیچ گاز (Idle Screw) که تنظیم دور آرام موتور را بر عهده دارد، در صورت عدم تنظیم صحیح باعث کاهش دور موتور و خاموشی آن می‌شود. تنظیم دقیق پیچ گاز طبق مشخصات سازنده اهمیت ویژه‌ای دارد.
- مسدود بودن سوراخ هوا در سیستم دور آرام: اگر ورود هوای لازم به دور موتور به دلیل گرفتگی سوراخ‌ها محدود شود، عملکرد موتور دچار اختلال شده و ممکن است خاموش شود.
افت محسوس قدرت موتور
اگر در هنگام رانندگی به‌طور قابل توجهی کاهش قدرت موتور احساس شود، علل متعددی می‌توانند دخیل باشند:
- فیلتر سوپاپ‌ها: فیلترهای کثیف می‌توانند سبب اختلال در جریان هوا و سوخت شده و در نتیجه کاهش کمپرس موتور شوند. تمیزکاری یا تعویض فیلتر سوپاپ‌ها از راه‌حل‌های اولیه است.
- کمبود کمپرس: اگر فشار کمپرس در سیلندرها کمتر از حد مجاز باشد، به احتمال زیاد اشکالی در اجزای داخلی سیلندرها یا عدم آب‌بندی صحیح سوپاپ‌ها وجود دارد.
- نشتی در لوله‌های هوای منیفولد: هرگونه نشتی در لوله‌های هوای متصل به منیفولد، باعث ورود ناکافی هوا به محفظه احتراق می‌شود. بررسی و محکم کردن اتصالات این لوله‌ها ضروری است.
- مشکلات سوخت‌رسانی: اگر بنزین به اندازه کافی به موتور ارسال نشود یا رسوب مدار سوخت جمع شده باشد، عملکرد موتور دچار اختلال خواهد شد. پاکسازی رسوبات و بررسی والوهای سوزنی در خودروهای کاربراتوری می‌تواند مفید باشد.
- تنظیم نادرست اهرم گاز: اختلاف بین پدال گاز و دریچه گاز نیز می‌تواند منجر به کاهش قدرت موتور شود. اطمینان حاصل کنید که پدال و دریچه گاز به‌طور هماهنگ عمل می‌کنند.
- نیاز به تنظیم دلکو یا آوانس اتوماتیک: تنظیم دقیق سیستم دلکو (Delco) و آوانس اتوماتیک برای دریافت زمان‌بندی صحیح جرقه، از دیگر عوامل مؤثر بر قدرت موتور است. در صورت خرابی یا ناهماهنگی، تنظیم و یا تعویض قطعات مورد نیاز الزامی است.
مشکلات ریپ زدن در خودروهای خاص (ام وی ام، لیفان، جکف برلیانس)
در برخی مدل‌های خودرو مانند ام وی ام، لیفان و جکف برلیانس ممکن است ریپ زدن موتور علل متفاوتی داشته باشد که شامل موارد زیر می‌شود:
- مشکلات سیستم برق‌رسانی: در صورت سالم بودن کلی موتور اما بروز ریپ زدن بلافاصله پس از روشن شدن، ممکن است یکی از سیلندرها سوخت یا برق کافی دریافت نکند. خرابی اجزای مدار جرقه مانند شمع، وایر یا کوئل می‌تواند موجب ناهماهنگی در عملکرد موتور شده و باعث لرزش و ریپ زدن شود.
- اختلال در نسبت مخلوط بنزین و هوا: عدم تعادل در نسبت سوخت و هوا می‌تواند منجر به احتراق ناقص شود. علل احتمالی شامل ضعف پمپ بنزین، فیلتر بنزین مسدود یا خرابی سوزن‌های انژکتور است. همچنین، دریچه گاز و سنسورهای مرتبط ممکن است نیاز به تمیزکاری با اسپری شوینده داشته باشند.
ریپ زدن موتور در صبح زود
ریپ زدن موتور در ساعات اولیه صبح، به‌خصوص در زمان سرد شدن موتور، می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- خرابی سیستم برق‌رسانی: در ساعات اولیه، ممکن است مشکل از عدم عملکرد صحیح مدار جرقه باشد که به دلیل سرد بودن قطعات و یا ضعف باتری رخ می‌دهد.
- مشکلات مربوط به نسبت تراکم: اختلال در آب‌بندی یا خرابی سوپاپ‌ها می‌تواند نسبت تراکم را تغییر دهد و منجر به احتراق ناصحیح شود.
- تغییرات دمای محیط: دمای پایین هوا می‌تواند عملکرد انژکتورها و پمپ بنزین را تحت تأثیر قرار دهد و سبب ریپ زدن موتور شود.
راهکارهای عمومی برای رفع ریپ زدن موتور
برای بهبود عملکرد موتور و رفع مشکل ریپ زدن، اقدام به بررسی و تعمیر موارد زیر توصیه می‌شود:
- تعویض یا تمیزکاری شمع‌ها: شمع‌ها باید هر ۳۰،۰۰۰ کیلومتر تعویض یا تمیز شوند تا از احتراق صحیح و جلوگیری از احتراق ناقص اطمینان حاصل شود.
- شستشوی انژکتورها: انژکتورها باید به صورت دورهای شستشو داده شوند تا از تجمع آلودگی جلوگیری شده و جریان بنزین به‌صورت یکنواخت حفظ شود. (انژکتور چیست و چگونه کار می‌کند)
- تنظیم موتور: تنظیم دقیق موتور (تویب موتور) به گونه‌ای که صدای خروج دود از اگزوز یکنواخت و بدون تغییرات ناگهانی باشد، از اهمیت بالایی برخوردار است.
- بررسی و سرویس پمپ بنزین: پاکسازی و بررسی دورهای پمپ بنزین و فیلترهای مربوط به آن به جلوگیری از مشکلات سوخت‌رسانی کمک می‌کند.
- بررسی سیستم‌های مرتبط با جرقه: وایرها، کوئل‌ها و اتصالات سیستم برق‌رسانی باید مورد بررسی قرار گیرند تا از عملکرد بهینه آن‌ها اطمینان حاصل شود.
چیناپ مرجع تخصصی لوازم یدکی خودروهای چینی
