وبلاگ
سنسور موقعیت دریچه گاز چیست؟
فهرست مطالب
سنسور موقعیت دریچه گاز چیست؟
سنسور موقعیت دریچه گاز یا TPS (Throttle Position Sensor)، یکی از قطعات حیاتی در سیستم مدیریت موتور خودرو است که نقش آن سنجش میزان باز یا بسته بودن دریچه گاز می‌باشد. این سنسور از نوع مقاومت متغیر بوده و معمولاً روی دریچه گاز و در کنار استپر موتور نصب می‌شود. در لین مقاله کوتاه از چین اپ بیشتر به این قطعه مهم می‌پردازیم.
سنسور به کمک یک میله به پولکی داخل دریچه گاز متصل است. با هر بار فشار دادن پدال گاز توسط راننده و تغییر زاویه پولکی، این سنسور اطلاعات مربوط به موقعیت دریچه گاز را به شکل ولتاژ به ECU ارسال می‌کند. واحد کنترل الکترونیکی یا ECU نیز بر اساس این داده‌ها نسبت سوخت و هوا را تنظیم کرده و عملکرد موتور را بهینه می‌سازد.
نحوه عملکرد سنسور دریچه گاز
زمانی که خودرو روشن می‌شود و راننده پدال گاز را فشار می‌دهد، مقاومت داخلی سنسور بر اساس موقعیت دریچه تغییر می‌کند. این تغییر مقاومت باعث تولید یک ولتاژ متناسب با میزان باز شدن دریچه گاز می‌شود که از طریق پین سیگنال برای ECU ارسال می‌گردد.
ارتباط سنسور با مصرف سوخت
با تغییر وضعیت دریچه گاز، سنسور TPS زاویه و ولتاژ جدید را ثبت و گزارش می‌کند. ECU از طریق سنسور دیگری به نام مپ مقدار هوای ورودی به منیفولد را می‌سنجد و نسبت سوخت به هوا را تنظیم می‌کند. این فرایند موجب بهینه‌سازی مصرف سوخت و افزایش کارایی احتراق می‌شود.
انواع سنسور دریچه گاز در خودروهای داخلی
در برخی خودروها، چند مدل مختلف سنسور TPS به کار می‌رود. در حالی که در برخی خودروهای ایرانی، عمدتاً از سنسورهای نوع شاخک‌دار یا مدل‌های مرتبط با سیستم ساژم استفاده شده است. سنسورهای شاخک‌دار معمولاً دوام بیشتری دارند و کمتر دچار خرابی می‌شوند.
توجه به سازگاری سنسور با نوع ECU خودرو بسیار مهم است؛ نصب سنسور نامتناسب می‌تواند موجب بروز مشکلاتی مثل ریپ زدن یا کارکرد ناصحیح موتور شود.
دلایل خرابی سنسور دریچه گاز
عوامل گوناگونی می‌توانند باعث خرابی این قطعه شوند:
- نفوذ آب و رطوبت: شستشوی موتور در کارواش و خیس شدن سوکت سنسور می‌تواند به مدار آن آسیب بزند. استفاده از باد خشک‌کن پس از شستشو ضروری است.
- گاز دادن بیش از حد: بالا بردن دور موتور تا محدوده کات‌آف به‌طور مکرر، فشار زیادی به سنسور وارد کرده و عمر آن را کاهش می‌دهد.
- آلودگی محفظه دریچه گاز: تجمع آلودگی باعث باز ماندن پولکی می‌شود و در نتیجه، سنسور در وضعیت نادرستی باقی می‌ماند و دچار آسیب می‌شود. حتی پس از تمیزکاری، سنسور ممکن است نیاز به تعویض داشته باشد.
علائم رایج خرابی سنسور دریچه گاز
چند علامت مشخص نشان‌دهنده خرابی یا عملکرد نادرست این سنسور هستند:
- افزایش دور موتور در حالت خلاص: خودرو در حالت توقف بی‌دلیل گاز می‌خورد.
- کپ کردن بین دور موتور ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰: موتور در این محدوده خفه می‌کند یا گاز را به‌درستی نمی‌گیرد.
- تأخیر در واکنش به گاز: وقتی ولتاژ خروجی سنسور پایین‌تر از حد استاندارد باشد، خودرو با تأخیر گاز می‌خورد.
- تأخیر در افت دور موتور: هنگام رها کردن گاز، عقربه دور موتور دیر به حالت عادی بازمی‌گردد.
- افزایش مصرف سوخت: به‌دلیل باز ماندن دریچه گاز و ادامه پاشش سوخت، مصرف بالا می‌رود.
- خاموش شدن موتور هنگام سرد بودن: در هنگام گاز دادن پس از استارت سرد، ممکن است خودرو خاموش شود.
روش‌های عیب‌یابی سنسور TPS
تست سوکت با لامپ تست: ابتدا باید سوکت را جدا کرده و با لامپ تست پایه‌های آن بررسی شود. البته برای بررسی دقیق‌تر وضعیت سیگنال، باید از دستگاه دیاگ استفاده شود.
استفاده از دیاگ برای بررسی پارامترها
مراحل عیب‌یابی به کمک دیاگ:
- بررسی وضعیت دریچه گاز: اگر باز باشد، سنسور خراب است.
- بررسی زاویه پولکی: در حالت بسته باید زاویه صفر درجه باشد. هر زاویه بیشتر از صفر نیاز به بررسی سیم گاز و در صورت سلامت آن، تعویض سنسور دارد.
- اندازه‌گیری ولتاژ: ولتاژ نرمال بین ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلی‌ولت است. کمتر از این مقدار باعث کندی واکنش موتور می‌شود. ولتاژ بالا یا خیلی پایین نیز نشانه خرابی سنسور یا قطع بودن سیم است.
نتیجه‌گیری نهایی
سنسور موقعیت دریچه گاز، از اجزای مهم سیستم مدیریت سوخت و هوای خودرو محسوب می‌شود و نقش مستقیمی در عملکرد نرم موتور، مصرف سوخت و واکنش به پدال گاز دارد. این سنسور قابل تعمیر نیست و در صورت خرابی باید تعویض شود. برای جلوگیری از خرابی، بهتر است از شستشوی بی‌احتیاط موتور پرهیز کرده و در زمان بروز علائم، با دیاگ و بررسی دقیق، عیب‌یابی را انجام دهید.
سنسور دریچه گاز ام وی ام
سنسور دریچه گاز ام وی ام با ماموریت تشخیص زاویه باز شدن دریچه گاز و ارسال اطلاعات به واحد کنترل موتور به صورت سیگنال الکتریکی مسئول است. این سیگنال‌ها ضروری هستند تا تزریق مناسب سوخت انجام شود.
عملکرد این سنسور شامل اتصال به شفت دریچه گاز برای ثبت زاویه باز شدن و انتقال این اطلاعات به واحد کنترل موتور به صورت سیگنال الکتریکی است. موتور برای محاسبه سوخت مورد نیاز از این اطلاعات استفاده می‌کند، که به عواملی نظیر دمای موتور، فشار هوا و سرعت بستگی دارد.
آیا این سنسور قابل خرابی است؟ حفاظت از آن با درزگیرهای لاستیکی از تماس با آلودگی‌ها جلوگیری می‌کند. با این حال، شرایط سخت مانند دمای بسیار بالا، ارتعاشات، و تماس با روغن‌ها و بخارات سوخت می‌تواند باعث خرابی و تخریب قطعات شود. مشکلاتی همچون کاسه نمد آسیب دیده ممکن است عملکرد سنسور را تحت تأثیر قرار دهد.
در صورتی که علائمی همچون مشکل در راه اندازی موتور، نوسانات دور در دقیقه به همراه تغییر موقعیت پدال گاز، عدم عملکرد مناسب، و افزایش مصرف سوخت را تجربه می‌کنید، توصیه می‌شود سریعاً سنسور دریچه گازام وی ام را تعویض کنید. این اقدام نه تنها از آسیب به موتور جلوگیری می‌کند بلکه عملکرد خودرو را بهبود خواهد بخشید.
چیناپ مرجع تخصصی لوازم یدکی خودروهای چینی
